CEZAYİR BAĞIMSIZLIK SAVAŞI BAĞLAMINDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI

Özet

Cezayir, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiştir. Napolyon'un 1830'da Kuzey Afrika'da başlayan işgal politikaları sonucunda bölgeye 1847'de Fransızlar hâkim olmuş ve Cezayir'de sömürge rejimi kurmuşlardır. Yaklaşık 130 yıllık bu süreçte, Cezayir topraklarının sahiplerine ikinci sınıf insan muamelesi yapmış ve ülkenin servetini sömürmüştür. Cezayir'de özellikle Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra ulusal uyanış başlamış ve bu İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bağımsızlık hareketine dönüşmüştür. Bu hareket 1962'de bir başarı elde etmiş ve Cezayir bağımsızlığını kazanmıştır. 1954-1962 yılları arasındaki süreçte Cezayir'in zorlu bağımsızlık mücadelesi, Türkiye'nin NATO'ya katılması, Batı bloğuna katılmak için mücadelesi ve komünizm tehdidini hissetmesi gerçekleşmiştir. Bir bağımsızlık savaşıyla kurulan Türkiye, Cezayir'in bağımsızlık mücadelesini uzun süredir görmezden gelmiş ve net bir destek sunmamıştır. Türkiye, Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nın ivme kazanmasının ardından, halkı Müslüman olan Cezayir'in bağımsızlığını destekleyen bir dış politika izlemeye başlarken, Birleşmiş Milletler ve Amerika da harekete desteklerini dile getirmiştir. Cezayir, bağımsızlıktan sonra Türkiye'ye kızgınlığını dile getirmiş ve ilişkiler ancak 1980'lerden sonra düzelmiştir. Bu çalışma Türkiye'nin Cezayir Bağımsızlık Savaşı'na yönelik duruşunu değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma aynı zamanda şu temel araştırma sorularını da ele almaktadır: Türkiye, bağımsızlığı için Fransa'ya karşı verdiği mücadelede Cezayir'i destekleme konusunda neden isteksizdi? Türkiye'nin Cezayir'e karşı dış politikasını değiştiren şey neydi? Cezayirlilerin Türk dış politikasının değiştirmesine yönelik tutumu nasıldı? Sonuç olarak, yarım asır sonra Türk-Cezayir ilişkilerinin gelişmesi, Türkiye ile Cezayir arasındaki iyi ilişkilerin bir parçası olmuştur.