VASİF ADIGOZALOV’UN “ÖLÜLER” OPERASINDAKİ KORO SAHNELERİNİN DRAMATİK ROLÜ

Özet

Vasif Adıgozalov, XX Yüzyılın 70’li yıllarında Azerbaycan kompozisyon okulunun parlak gelişimi sırasında dikkatleri üzerine çeken sanatçılardan biriydi. Azerbaycan’ın büyüleyici bir köşesi olan Karabağ’da, ünlü ve yetenekli şarkıcı Zülfü Adigozalov’un ailesinde doğan V.Adigozalov’un çalışmaları, milli müzik kültürünün paha biçilmez sayfalarını yansıtıyordu. Edebiyyat tarihine komedi olarak giren öyküye dayalı “Ölüler” operası, aynı zamanda müzik tarihimizin ilk komedi operası olarak kabul edilmektedir. Ancak eseri tanıyan her Azerbaycanlı, aslında burada ne kadar büyük bir trajedinin olduğunu anlıyor. V.Adigozalov bu eseri konservatuardan mezun olduktan sonra yazmaya başladı. Oyun, M.F.Akhundov’un adını taşıyan Azerbaycan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu’nda 1963 yılında sahnelendi ve başarılı oldu. V.Adıgozalov’un operasında koro, eserin dramatik gelişiminde ana karakterlerden biri olarak hareket eder. Her koro sahnesi, olayların gidişatını koşullandırmanın yanı sıra, içlerinde itici bir güç görevi görür. Koro aynı zamanda halkın imajını temsil etmekte ve eserin ana fikrini ifade eden aldatılmış, mazlum ve cahil karakteri temsil eder. Bu bakımdan özellikle kadın korolarına dikkat edilmelidir. Çünkü bu cehaletin kurbanı olan kadınlar. Bu nedenle kadın korolarının çığlıkları, derin tradejileri ve dramları yansıtılır. Kadın temasının bir başka somut örneği de Nazlı ve annesi ile birlikte sahnelerde görülüyor. Özellikle, Nazılının ölmüş kız kardeşinin dönüşüne olan inancını, sonunda tüm umutlarını yitirdiğini ve büyük bir travma geçiren genç kızların inlemelerini ifade eden kroo sahneleri operadaki tradejinin dramatic doruk noktasıdır. Koroların müzik diline baktığımızda ulusal intonasyon ve ritmik özellikler dikkat çekiyor. Bestecinin müzik dilinin özelliği olan halk müziği intonasyonları, operanın tüm sahnelerinde ve koroda açıkça hissedilir. Koroların hazırlanmasında V.Adıgözalov’un vokal müziğinin kendine özgü melodileri dikkate alındığında vokal ve koro performansının önemli olduğu unutulmamalıdır. Bu yön, bestecinin vokal müziği de dahil olmak üzere diğer müzik ve sahne çalışmalarına da yansımıştır.