ÇATAK İLÇESİNDE (VAN) ARICILIĞIN MEVCUT DURUMU, PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Özet

Doğu Anadolu Bölgesinde, Van iline bağlı olan Çatak ilçesi, coğrafi olarak 38°01'30.1" - 37°59'54.6" kuzey paralelleri ile 43°03'13.6" - 43°03'32.4" doğu meridyenleri arasında yer alır. İlçe, Davis’in Grid (kareleme) sisteminde B9 karesi içerisinde yer almaktadır. İlçe genelinde arılar için önemli olan ballıbabagiller, kekikler, gevenler, ada çayları vb. aromatik bitkiler (bal kalitesi açısından) geniş alanlarda yayılış göstermektedir. Bu bağlamda ilçenin temel geçim kaynaklarından biri olan hayvancılık içerisinde arıcılık önemli bir yer tutmaktadır. Tam bu noktada, çalışmanın amacı önemli bir arıcılık potansiyeline sahip olan Çatak ilçesindeki arıcılığın mevcut durumunu ortaya koymak, arıcılığın problemlerini belirlemek ve ilçede arıcığın geliştirilmesi için çözüm önerileri ortaya koymaktır. Çatak ilçesi, Van ilindeki ilçeler arasında, gerek arı kovanı sayısında, gerek bal ve bal mumu üretiminde, gerekse arıcılık faaliyeti yapılan işletme sayısı bakımından, Bahçesaray ilçesinden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Nitekim, 2020 yılı itibari ile ilçede arıcılık faaliyeti yapılan işletme sayısı 188, arı kovanı sayısı (eski+yeni) 30.000’dir. Buna karşılık aynı yıl itibari ile bal üretimi 350 ton iken, bal mumu üretimi ise 25.5 ton olarak gerçekleşmiştir. İlçe genelinde yıllar itibari ile bakıldığında gerek arı kovanı sayısında, gerekse işletme sayısında dalgalanmaların olduğu görülmektedir. Öte taraftan yıllar itibari ile bal üretiminde genel olarak bir artış olmasına karşın, bu üretimin Van ili içerisindeki payının azaldığı görülmektedir. Nitekim Çatak ilçesinde üretilen balın il içerisindeki payı 2004 yılında %35 iken, 2010 yılında bu pay %30 ve nihayet 2020 yılında %18’e kadar gerilemiştir. Bunun temel nedeni, ildeki diğer ilçelerde bal üretim miktarındaki artışlardır. Sonuç olarak mevcut şartlar göz önünde bulundurulduğunda ilçede arıcılık faaliyetleri için uygun koşulların var olmasına rağmen arıcılığın istenilen düzeye gelmediği tespit edilmiştir.