İSTANBUL İLİNDE YAŞAYAN 3-8 YAŞ ARALIĞINDAKİ ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET KALIPLARI İLE OYUNCAK SEÇİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Özet

Bu araştırmanın ana amacı, çocukların ve ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet kalıp yargılarıyla oyuncak seçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma, nicel yöntemlerin kullanıldığı tanımlayıcı ve ilişki arayıcı bir araştırmadır. Araştırmanın evreni İstanbul’da yaşayan 3-8 yaş arası çocuklar ve ebeveynleridir. Örneklemi ise amaca yönelik örnekleme yöntemiyle seçilen 360 ebeveyn ve 360 çocuk ile oluşturmuştur. Çalışma araştırmacılar tarafından literatür taraması ve uzman görüşü alınarak oluşturulan anket ile çevrimiçi platformlar aracılığıyla yürütülmüştür. Çalışmanın amacına uygun biçimde ebeveynlere yönelik ve çocuklara yönelik olmak üzere iki form oluşturulmuştur. Ebeveyn soru formunda 21 soru, çocuk soru formunda ise 14 soru bulunmaktadır. Anket başlangıcında katılımcılardan onam alınmıştır. Soru formunda ebeveynlerin oyuncak seçimlerine yönelik algıları, toplumsal cinsiyet kalıp yargıları, çocukların toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ve çocukların oyuncak seçimleri ile ilgili sorular bulunmaktadır. Araştırma verileri 2021 yılının Nisan ayında toplanmıştır. Sosyo-demografik özelliklere ilişkin veriler, frekans, sayı ve yüzde analiziyle elde edilmiştir. Toplumsal cinsiyet kalıp yargı puanı ve oyuncak seçimlerine ilişkin puanlarının normal dağılım gösterip göstermediği Kolmogorov Smırnov Testi kullanılarak bulunmuştur. Puanların normal dağılım göstermediği tespit edilmiş ve non parametrik testler kullanılmıştır. Gruplar arasındaki fark analizleri Mann Whitney -U testi ile, veriler arasında ilişkinin varlığı ise Spearman Korelasyon Analizi ile elde edilmiştir. Araştırma sonucunda ebeveynlerin sahip oldukları sosyo-demografik özelliklerin toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına, kendilerinin ve çocuklarının oyuncak seçimlerine etki ettiği görülmüştür. Eğitim durumu yüksek olan ebeveynlerin çocuklarının, eğitim durumu düşük olan ebeveynlerin çocuklarına göre daha eşitlikçi toplumsal cinsiyet kalıp yargı özelliklerine ve cinsiyete özgü olmayan oyuncak seçimlerine sahip olduğu, sonucuna varılmıştır. Çalıştığı bir işi olan ebeveynlerde ise sonuçlar eğitim durumuna benzer olarak çalışmayan ebeveynlere göre daha fazla eşitlikçi toplumsal cinsiyet kalıp yargı özelliklerine sahip oldukları görülmüştür. Eğitim durumu düşük olan, çalışmayan ebeveynlere yönelik toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ve çocuklar için oyuncak seçiminin önemi konulu eğitimler düzenlenmelidir.