COVID-19 SONRASINDA AVUKATLARIN UZAKTAN ÇALIŞMAYA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE HAZIR BULUNUŞLUKLARI

Özet

Salgın sürecinden olumsuz etkilenen sektörlere ilişkin literatür incelemesinde bankacılık, ulaştırma, turizm, sağlık, sanayi, ticaret, eğitim ve spor alanlarının olduğu görülmektedir. Covid-19 tedbirleri kapsamında yargı süreçlerinin büyük oranda askıya alınmış olması ve salgı sonrası davaların duruşmasız görülmesi ve uzaktan çalışabilirliğe ilişkin planlamalar göstermektedir ki ilerleyen dönemlerde hukuk alanında normalleşme asla eskisi gibi olmayacaktır. Türkiye'de ki 300 avukat ankete katılmış ve avukatların uzaktan çalışmasına ilişkin i) bilişim teknolojileri ve bilgi güvenliği öz yeterliliklerinin yeterli olduğu, ii) müvekkil görüşmeleri, duruşma işlemleri, tutuklu görüşmeleri, arabuluculuk hizmetleri gibi bazı avukatlık işlemlerinin uzaktan da yapılabilir olduğu ve bunun zamanı daha verimli kullanma, iptal edilen işlerin ve maliyetlerinin azalmasına olumlu katkısının olacağını düşündükleri, iii) iş disiplini, motivasyon, müvekkillere kaşı sorumluluk ve işe bağımlılıklarında çok fazla düşüşe olmayacağı, iv) gerekli fiziki mekan, rahatsız edilmeden çalışabilme, ekipman yeterliliği, teknik bilgi gereksinimine sahip oldukları, v) gerekirse ek ekipman ve eğitim yatırımı yapmaya hazır oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, avukatların ciddi bir çoğunluğunun, uzaktan çalışma konusunda Türkiye Barolar Birliği’ nin ve il barolarının etkin olmasını bekledikleri görülmüştür. Elde edilen bulgular sonucunda hukuk alanında uzaktan çalışmanın hayata geçirilmesi durumunda avukatların bu duruma çok hızlı bir şekilde adapte olabilecekleri görülmüştür. Diğer taraftan avukatla iletişim için dijital ortamların tercih edilmeyeceği, güven duygusunun ön planda olduğu geniş bir alan da mevcuttur. Yargı faaliyetleri açısından ise göz-göze, yüz-yüze temas suretiyle ilişki kurulmasını gerektiren adli süreçler mevcuttur. Dijital yöntemlerin yetmeyeceği, örneğin ceza yargılama usulünde mahkeme ve sanık arasında ve sanıkla avukatı arasında uygulanması adil yargılamanın da gereklerinden olan doğrudanlık, yüz-yüzelik gibi evrensel ilkelerin korunması zorunlu olduğundan, uzaktan çalışmanın yetersiz kalacağı hatta bazı durumlarda mümkün olmadığı da unutulmamalıdır. Sonuçta özellikle Ceza Muhakemesi Kanunu, adil yargılama sistemine dahil olduğumuza ilişkin Anayasal hükümlerimiz, Uluslararası bağlayıcı hükümler ve ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargılama usulüne ilişkin gözeteceği ilkeler kapsamında, uzaktan çalışma sistemi avukatlık hizmetlerinin bütünü ve yargılama süreçlerinin tamamı için uygun olmayacaktır.