FEN EĞİTİMİNE YÖNELİK OKUL DIŞI ÖĞRENME ÇALIŞMALARI: BİR META SENTEZ ARAŞTIRMASI

Özet

Yakın geçmişimizde başlayan, kısa sürede küresel bir sorun haline gelen koronavirüs salgınında Dünya genelindeki vaka sayısı 470 milyonu aşarken vefat sayısı ise 6 milyon seviyelerine gelmiştir. Hayatın birçok alanını olumsuz etkileyen bu durumeğitimin insan boyutunu oluşturan öğretmen ve öğrencileri de olumsuz etkilemiştir. Yaşanan sıra dışı bu durum ve gelişimini hızla sürdüren teknoloji, fen eğitiminde okul dışı öğrenmenin gerekliliğini öne çıkarmaktadır. Bu düşünceden hareketle çalışma 2016-2021 yılları arasında Türkiye’de ve Uluslararası alanda yayımlanan fen eğitiminde okul dışı öğrenmeyi içeren lisansüstü tez ve makalelerin incelenmesini amaçlamıştır. Nitel araştırma desenlerinden meta sentez ile yürütülen çalışmanın verilerinin toplanmasında Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi, TR-Dizin, Proquest Dissertations and Thesis Abst&FT ile Google Akademik, Scholar Works, Eric, Science Direct gibi ulusal ve uluslararası birçok veri tabanlarından yararlanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda Türkiye’de yapılmış 64 araştırma, uluslararası alanda yapılmış 42 araştırma ile toplam 106 araştırmaya ulaşılmıştır. Tez ve makalelerin meta sentezinde çalışmaların; türü, yılı, araştırma yöntemi, deseni, çalışma grubu ya da örneklemi, örneklem belirleme yöntemleri, veri toplama araçları, veri analiz yöntemleri ve konu alanları dikkate alınmıştır. Elde edilen bulgular şekil ve tablolar ile sunulmuştur. Türkiye’de yapılan çalışmaların daha çok makale türünde olduğu, Covid-19 salgını sonrası artış gösterdiği ve ağırlıklı olarak nicel yöntemin tercih edildiği; uluslararası çalışmaların makale türünde olduğu, salgın öncesinde artış gösterdiği ve ağırlıklı olarak nicel yöntemin tercih edildiği tespit edilmiştir. Çalışma grupları açısından bakıldığında hem Türkiye’de hem de uluslararası alandayapılan çalışmalarda katılımcı grubun öğrenciler olduğu, çalışma gruplarının belirlenmesinde amaçlı örneklem türünün kullanıldığı ve örneklem büyüklüğünün 1-50 arasında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Çalışma konusunun ise Türkiye’de yapılan ve araştırmaya dâhil edilen çalışmalarda görüş belirlemek istendiği, uluslararası yapılan ve araştırmaya dâhil edilen çalışmalarda ise öğrenme üzerindeki etkisi belirlenmek istendiği tespit edilmiştir. Türkiye’de yapılan çalışmalarının verilerinin ağırlıklı olarak görüşme formu ile toplandığı ve içerik analizi ile çözümlendiği ancak uluslararası alanda çalışmaların verilerinin anket aracılığı ile toplandığı ve bağımlı gruplar t testi ile çözümlendiği görülmüştür. Çalışmalar 2016-2021 yılları arası ve fen eğitimi ile sınırlandırılmış olup elde edilen bulgular ışığında öneriler sunulmuştur.