Yetişkinlerde Duygusal Yeme Davranışının Genel Aidiyet, Sosyal Onay İhtiyacı Ve Algılanan Ebeveyn Red Kabulü İle İlişkisi
Özet Görüntüleme: 752 / PDF İndirme: 391
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8077596Anahtar Kelimeler:
Duygusal Yeme, Aidiyet, Sosyal Onay, Ebeveyn Red KabulÖzet
Yeme bozuklukları, hastalar ve aileler üzerinde önemli bir yük oluşturan ciddi psikiyatrik hastalıklardan biridir. Yeme bozuklukluklarının oluşmasındaki risk faktörlerinden birinin de duygusal yeme davranışı olduğu bilinmektedir. Bu kapsamda bu araştırmanın amacı, yetişkinlerde duygusal yeme davranışının genel aidiyet duygusu, sosyal onay ihtiyacı ve algılanan ebeveyn reddi/kabulü arasındaki ilişkiyi incelemek ve duygusal yeme değişkenleri ile sosyodemografik veriler arasındaki olası ilişkileri ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın evrenini, Türkiye ve KKTC yaşayan yetişkinler, araştırmanın örneklemini ise bu evren içinden seçilen yaş aralığı 18- 64 olan ve 392 birey oluşturmuştur. Katılımcılar araştırmaya kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak olarak, ‘Sosyodemografik Bilgi Formu, ‘Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği’, ‘Genel Aidiyet Ölçeği’, ‘"Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği"’ ve Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği – Kısa Form’ kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kadınlar stresli olduklarında erkeklere göre daha fazla duygusal yeme eğilimi göstermektedirler. 45 yaş ve üstü katılımcıların duygusal yeme puanları diğer yaş gruplarına göre anlamlı şekilde daha düşük çıkmıştır. BKİ’ye göre değerlendirildiğinde, düşük kilolu katılımcıların duygusal yeme puanları, fazla kilolu olanlara göre daha düşük bulunmuştur. Psikolojik tanı alanların olumsuz duygularla başa çıkmak için yeme eğilimleri olmayanlara göre daha yüksektir. Duygusal yeme davranışı ile genel aidiyet, sosyal onay ihtiyacı, baba/anne kabul/red ölçeği puanları arasında orta veya düşük düzeyde pozitif veya negatif yönde ilişkiler bulunmuştur. Bu bulgular doğrultsunda duygusal yeme konusu çok sayıda faktör ve değişkenle iilişkili olduğundan dolayı hem akademik olarak hem de klinik ortam olarak daha fazla çalışılmalı ve ve baş etme stratejileri eğitim müfredatına mutlaka eklenmelidir.
Referanslar
Adriaanse, M. A., de Ridder, D. T., & Evers, C. (2011). Emotional eating: eating when emotional or emotional about eating. Psychology and Health, 26(1), 23-39.
Agras, W. S. (2001). The consequences and costs of the eating disorders. Psychiatric Clinics of North America, 24(2), 371-379.
Akdevelioğlu, Y., & Yörüsün, T. Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme tutum ve davranişlarina ilişkin bazi faktörlerin incelenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 19-28.
Akfırat, O. N., & Kılçık, D. G. Covid-19 Salgın Dönemi Duygusal Yeme Davranışının Çeşitli Ddeğişkenlere Göre İncelenmesi. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 1(2), 240-268.
Alptekin, D. (2011). Toplumsal aidiyet ve gençlik: Üniversite gençliğinin aidiyeti üzerine sosyolojik bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Ay, F. N. (2020). Algılanan Ebeveynlik Biçimleri ile Duygusal Yeme Davranışı Arasındaki İlişkide Başa Çıkma Biçimlerinin Aracı Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Bach, B., Lockwood, G., & Young, J. E. (2018). A new look at the schema therapy model: organization and role of early maladaptive schemas. Cognitive behaviour therapy, 47(4), 328-349.
Bayles, S., & Ebaugh, F. G. (1950). Emotional factors in eating and obesity. Journal of the American Dietetic Association, 26(6), 430-434.
Beiter, R., Nash, R., McCrady, M., Rhoades, D., Linscomb, M., Clarahan, M., & Sammut, S. (2015). The prevalence and correlates of depression, anxiety, and stress in a sample of college students. Journal of affective disorders, 173, 90-96.
Berkman, N. D., Lohr, K. N., & Bulik, C. M. (2007). Outcomes of eating disorders: a systematic review of the literature. international Journal of Eating disorders, 40(4), 293-309.
Bilgen, Ş. S. (2018). Türkçe duygusal yeme ölçeği geliştirilmesi geçerlilik ve güvenirliği çalışması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Üsküdar Üniversitesi.
Blanco, C., Okuda, M., Wright, C., Hasin, D. S., Grant, B. F., Liu, S. M., & Olfson, M. (2008). Mental health of college students and their non–college-attending peers: results from the national epidemiologic study on alcohol and related conditions. Archives of general psychiatry, 65(12), 1429-1437.
Bozoklu, G.(2014). Edirne kent nüfusunda yeme davranışı ve etkileyen faktörler, (Uzmanlık tezi), http://tez.yok.gov.tr.sayfasından erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak. E., K., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (11.baskı). Pegem Akademi.
Canetti, L., Bachar, E., & Berry, E. M. (2002). Food and emotion. Behavioural processes, 60(2), 157-164.
Çelik, O. T., & Üstüner, M. (2018). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Journal of Theoretical Educational Science, 41-60.
Dakanalis, A., Zanetti, M. A., Clerici, M., Madeddu, F., Riva, G., & Caccialanza, R. (2013). Italian version of the Dutch Eating Behavior Questionnaire. Psychometric proprieties and measurement invariance across sex, BMI-status and age. Appetite, 71, 187-195.
Dedeler, M., Akun, E., & Durak Batigun, A. (2017). Turkish adaptation of adult parental acceptance-rejection questionnaire short form. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 30(3), 181.
Demir, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin duygusal yeme davranışı ile antropometrik ölçümler arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
Deniz, V. (2019). Lise Öğrencilerinin Duygusal Yeme Davranışlarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi.
Dewnowski, K. (2000). Adult development and quality of life: Their interdependence and significance for social and economic policies. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. (51-74).
Dimitropoulos, G., Carter, J., Schachter, R., & Woodside, D. B. (2008). Predictors of family functioning in carers of individuals with anorexia nervosa. International Journal of Eating Disorders, 41(8), 739–747.
Dominy, N. L., Johnson, W. B., & Koch, C. (2000). Perception of parental acceptance in women with binge eating disorder. The Journal of Psychology, 134(1), 23-36.
Ducrot, P., Méjean, C., Allès, B., Fassier, P., Hercberg, S., & Péneau, S. (2015). Motives for dish choices during home meal preparation: results from a large sample of the NutriNet-Santé study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12(1), 1-12.
Durkin, S. J., & Paxton, S. J. (2002). Predictors of vulnerability to reduced body image satisfaction and psychological wellbeing in response to exposure to idealized female media images in adolescent girls. Journal of psychosomatic research, 53(5), 995-1005.
Duru, E. (2007). Sosyal Bağlılık Ölçeği'nin Türk Kültürüne Uyarlanması. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (26).
Duru, E. (2015). Genel aidiyet Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması . Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (44), 37-47.
Evirgen, N. (2010). The prevalence of emotional eating and its relation to affect regulation in a Turkish sample of obese, overweight and normal weighted women. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Fairburn, C. G., Cooper, Z., & Shafran, R. (2003). Cognitive Behaviour Therapy For Eating Disorders: A “Transdiagnostic” Theory and Treatment. Behaviour Research and Therapy, 41(5), 509–528.
Favaro, A., Ferrara, S., & Santonastaso, P. (2003). The spectrum of eating disorders in young women: a prevalence study in a general population sample. Psychosomatic medicine, 65(4), 701-708.
Geliebter, A., Aversa, A. (2003). Emotional eating in overweight, normal weight, and underweight individuals. Eat Behav., 3(4): 341-347.
George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
Gibson, E. L. (2006). Emotional influences on food choice: sensory, physiological and psychological pathways. Physiology & behavior, 89(1), 53-61.
Guo, Y., & Feng, X. (2016). The Relationship between Family Cohesion, Family Conflict and Adolescent Depression: The Mediating Role of Emotional Security. Journal of Child and Family Studies, 25(4), 1268-1277.
Johnson, T., & Fendrich, M. (2002). A validation of the Crowne Marlowe Scale. American statistical association 2002 proceedings of the section on survey research methods.
Kabakçı, E., & Demir, B. (2001). Yeme bozuklukları. Hacettepe Tıp Dergisi, 32(2), 125-131.
Kandiah, J., Yake, M., Jones, J., & Meyer, M. (2006). Stress influences appetite and comfort food preferences in college women. Nutrition Research,26(3), 118-123.
Kaplan, H. I., & Kaplan, H. S. (1957). The psychosomatic concept of obesity. The Journal of nervous and mental disease, 125(2), 181-201.
Karaköse, T., & Şen, H. (2019). Sosyal Medya Kullanımı ve Sosyal Onay İhtiyacı İlişkisi: Sosyal Öğrenme Kuramı Bağlamında Bir İnceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 91-101.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karaşar, B., & Öğülmüş, S. (2016). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 469-495.
Kırtı, T. (2021). Duygusal yeme, duygusal zorlanmaya toleranssızlık ve bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Karşılaştırmalı bir çalışma. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
Konttinen, H., Männistö, S., Sarlio-Lähteenkorva, S., Silventoinen, K., & Haukkala, A. (2010). Emotional eating, depressive symptoms and self-reported food consumption. A population-based study. Appetite, 54(3), 473-479.
Kornacka, M., Czepczor-Bernat, K., Napieralski, P., Brytek-Matera, A. (2020). Rumination, mood, and maladaptive eating behaviors in overweight and healthy populations. Eating and Weight Disorders: EWD, 26(1), 273–285.
Köroğlu Y, Ökmen M, Taştan G. (2021) Koronavirüs (Covid-19) salgın sürecinde evde kalan ilköğretim öğrencilerinin yeme tutum ve davranışları ile depresyon durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 3(1): 12-20.
Lampuré, A., Schlich, P., Deglaire, A., Castetbon, K., Péneau, S., Hercberg, S., et al. (2015). Sociodemographic, psychological, and lifestyle characteristics are associated with a liking for salty and sweet tastes in French adults. The Journal of nutrition, 145(3):587-594.
Larsen, J. K., van Strien, T., Eisinga, R., Engels, R. C. (2006). Gender differences in the association between alexithymia and emotional eating in obese individuals. Journal of Psychosomatic Research, 60(3), 237–243.
Leblebicioğlu, M. (2018). Algılanan Stres, Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri ve Yeme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Levett-Jones, T., Lathlean, J., Maguire, J., & McMillan, M. (2007). Belongingness: A critique of the concept and implications for nursing education. Nurse education today, 27(3), 210-218.
Levitan, R. D., & Davis, C. (2010). Emotions and eating behaviour: Implications for the current obesity epidemic. University of Toronto Quarterly, 79(2), 783-799.
Limbert, C. (2010). Perceptions of social support and eating disorder characteristics. Health Care For Women International, 31(2), 170-178.
Lindeman, M., Stark, K., & Keskivaara, P. (2001). Continuum and linearity hypotheses on the relationship between psychopathology and eating disorder symptomatology. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 6, 181-187.
Lock, J., le Grande, D., Agras, W. S., Dare, C. (2001). Treatment manual for anorexia nervosa: A family-based approach. New York: Guilford.
Lowe, M. R., & Levine, A. S. (2005). Eating motives and the controversy over dieting: eating less than needed versus less than wanted. Obesity research, 13(5), 797-806.
Macht, M. (1999). Characteristics of eating in anger, fear, sadness and joy. Appetite, 33(1), 129-139.
Macht, M. (2008). How emotions affect eating: A five-way model. Appetite, 50(1), 1-11.
Macht, M., & Dettmer, D. (2006). Everyday mood and emotions after eating a chocolate bar or an apple. Appetite, 46(3), 332-336.
Macht, M., & Mueller, J. (2007). Immediate effects of chocolate on experimentally induced mood states. Appetite, 49(3), 667-674.
Macht, M., & Simons, G. (2011). Emotional eating. Emotion regulation and well-being, 281-295.
Malecki, C. K., & Elliot, S. N. (2002). Children's social behaviors as predictors of academic achievement: A longitudinal analysis. School psychology quarterly, 17(1), 1.
Malone, G. P., Pillow, D. R., & Osman, A. (2012). The general belongingness scale (GBS): Assessing achieved belongingness. Personality and individual differences, 52(3), 311-316.
Maslow, A. (1987). Motivation and personality. New York: HarperCollinsPublishers.
Mendelson, B. K., Mendelson, M. J., & White, D. R. (2001). Body-esteem scale for adolescents and adults. Journal of personality assessment, 76(1), 90-106.
Ouwens, M. A., van Strien, T., & van Leeuwe, J. F. (2009). Possible pathways between depression, emotional and external eating. A structural equation model. Appetite, 53(2), 245-248.
Özbaşaran, F., Çiçek, İ., & İkiz, F. (2015). Sosyal onay ihtiyacı, benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkiler: Bir yapısal eşitlik modeli analizi. Eğitim ve Bilim, 40(180), 135-147.
Özdemir, G. S. (2015). Duygusal yemenin depresyon, anksiyete ve stres belirtileri ile olan ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
Öztürk, M., Şahiner, I. V., Şahiner, Ş., & Çayköylü, A. (2018). Majör depresif bozukluk tanısı ile başvuran hastalarda beden kitle indeksinin depresyon şiddeti, yeme tutumu ve dürtüsellikle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(2), 117-125.
Prouty, A. M., Protinsky, H. O., & Canady, D. (2002). College Women: Eating Behaviors. Adolescence, 37(146).
Rohner, R. P., & Khaleque, A. (2005). Parental Acceptance-Rejection: Theory, methods, cross-cultural evidence, and implications. Ethos, 33(3), 299-334.
Sevinçer, G. M., & Konuk, N. (2013). Emosyonel yeme. Journal of Mood Disorders, 3(4), 171-8.
Sharan, P., & Sundar, A. S. (2015). Eating disorders in women. Indian journal of psychiatry, 57(Suppl 2)
Singh, M. (2016). Mood, food, and obesity. The Two-Way Link between Eating Behavior and Brain Metabolism, 103.
Solak, B. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme davranışlarıyla ilişkili faktörlerin incelenmesi: Ebeveyn tutumları ve duygu düzenlemenin rolü (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Sorensen, L. B., Moller, P., Flint, A., Martens, M., & Raben, A. (2003). Effect of sensory perception of foods on appetite and food intake: a review of studies on humans. International Journal of Obesity, 27(10), 1152-1166.
Stapleton, P., Mackay, E. (2014). Psychological determinants of emotional eating: The role of attachment, psychopathological symptom distress, love attitudes and perceived hunger. Current Research in Psychology, 5(2), 77-88.
Stice, E. (2002). Risk and maintenance factors for eating pathology: a meta-analytic review. Psychological bulletin, 128(5), 825.
Stice, E., Marti, C. N., & Rohde, P. (2013). Prevalence, incidence, impairment, and course of the proposed DSM-5 eating disorder diagnoses in an 8-year prospective community study of young women. Journal of abnormal psychology, 122(2), 445.
Sultson, H., Kukk, K., & Akkermann, K. (2017). Positive and negative emotional eating have different associations with overeating and binge eating: Construction and validation of the Positive-Negative Emotional Eating Scale. Appetite, 116, 423-430.
Sundgot-Borgen, J., Torstveit, M. K. (2004). Prevalence of eating disorders in elite athletes is higher than in the general population. Clinical Journal of Sport Medicine, 14(1), 25-32.
Süel, E., Soylu, Y. (2020). Emotional eating tendencies and general health ın athletes: gender role. Ambient Science, 7(1),170-175.
Swanson, S. A., Crow, S. J., Le Grange, D., Swendsen, J., & Merikangas, K. R. (2011). Prevalence and correlates of eating disorders in adolescents: Results from the national comorbidity survey replication adolescent supplement. Archives of General Psychiatry, 68(7), 714-723.
Taitz, J. (2012). End Emotional Eating: Using Dialectical Behavior Therapy Skills to Cope with Difficult Emotions and Develop a Healthy Rela. New Harbinger Publications.
Tanofsky-Kraff, M., Yanovski, S. Z., Wilfley, D. E., Marmarosh, C., Morgan, C. M., & Yanovski, J. A. (2004). Eating-disordered behaviors, body fat, and psychopathology in overweight and normal-weight children. Journal of consulting and clinical psychology, 72(1), 53.
Toker, D. E., & Hocaoğlu, Ç. (2009). Yeme bozuklukları ve aile yapısı: Bir gözden geçirme. Düşünen Adam, 22(1-4), 36-42.
Topham, G. L., Hubbs-Tait, L., Rutledge, J. M., Page, M. C., Kennedy, T. S., Shriver, L. H., & Harrist, A. W. (2011). Parenting styles, parental response to child emotion, and family emotional responsiveness are related to child emotional eating. Appetite, 56(2), 261-264.
Tozzi, F., Sullivan, P.F., Fear, J.L., McKenzie, J., & Bulik, C.M. (2003). Causes and recovery in anorexia nervosa: The patient's perspective. International Journal of Eating Disorders, 33(2), 143-154.
Turgut, M., & Soylu, Y. (2021). Effects of 8-week zumba exercise on blood lipids profile in sedentary women. Pedagogy of Physical Culture and Sports, 25(3), 172-177.
Turner, H. M., Rose, K. S., & Cooper, M. J. (2005). Parental bonding and eating disorder symptoms in adolescents: The meditating role of core beliefs. Eating Behaviors, 6(2), 113-118.
Uzun, I. (2021). Romantik İlişkisi Olan Kişilerin Duygusal Yeme Düzeylerinin Cinsel Doyum ve Algılanan İlişki Kalitesi Üzerinden İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Ünlü, G., Aras, Ş., Güvenir, T., Büyükgebiz, B., & Bekem, Ö. (2006). Yeme Reddi Olan Çocuklarin Aimelerinde Kişilik Bozukluklari, Depresyon ve Anksiyete Belirtileri ve Aile İşelevleri. Türk Psikiyatri Dergisi.
Van Strien, T., Frijters, J. E., Bergers, G., Defares, P. B. (1986). The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International Journal of Eating Disorders, 5(2), 295-315.
Yücel, B. (2009). Estetik bir kaygıdan hastalığa uzanan yol: Yeme bozuklukları. İlk Söz, 22(4), 39-45.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 PEARSON JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.