101 Anadolu Efsanesi’nde Afetlerin İzleri
Özet Görüntüleme: 242 / PDF İndirme: 134
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10407306Anahtar Kelimeler:
Doğal Afet, Efsane, İşlev, Motif, Olağanüstü DurumÖzet
Araştırmacılar tarafından çeşitli şekillerde tanımlanan ve halk anlatıları arasında önemli bir yere sahip olan efsaneler, toplumsal hafızada saklanarak sözlü kültür aracılığıyla canlılığını koruyarak günümüze kadar ulaşmıştır. Genellikle şahıs, yer ve hadiseler hakkında anlatılan ve olağanüstü motifler içeren efsanelerde toplumu derinden etkileyen bütün konular gibi doğal afetlerin izleri de görülmektedir. Bu araştırmada Anadolu efsanelerinde afet olgusunun ne şekilde yer aldığını tespit etmek amacıyla Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’nun 101 Anadolu Efsanesi adlı eser örneklem olarak alınmış ve bu eserde yer alan efsaneler nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Afetlerle ilişkili on üç tane efsane tespit edilmiştir. Tespit edilenlerin on tanesi tek bir afete dair motif içerirken üç tanesi birden fazla afet motifi içermektedir. İncelenen eserdeki afet temasını içeren efsaneler tematik olarak sınıflandırılmıştır. Birden fazla afet motifi içeren (hem deprem hem sel gibi.) efsaneler her motif için ayrı ayrı incelenmiştir. Söz konusu efsanelerden tespit edilen örneklerle afetlerin izleri ve efsanelere göre oluşum sebepleri açıklanmış ve bu örneklerden hareketle halk edebiyatı araştırmacıların belirlediği efsane türünün bazı işlevleri tespit edilmiştir.
Referanslar
Artun, E. (2011). Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri. Adana: Karahan Kitapevi.
Aslan, F. (2012). “Halk Bilimsel Bir Terim Olarak ‘Efsane’ Üzerine Bazı Dikkatler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 23.
Boratav, P.N. (1992). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Ergun, M. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi. Ankara: TDK Yayınları.
Özey, R. (2006). Afetler Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi s. 214.
Sakaoğlu, S. (1976). 101 Anadolu Efsanesi. İstanbul: Damla Yayınevi.
Sakaoğlu, S. (1980). Anadolu Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu. Ankara: Atatürk Ün. Basımevi.
Sakaoğlu, S. (2018). Efsane Araştırmaları. Konya: Kömen Yayınları.
Seyidoğlu, B. (1985). Erzurum Efsaneleri, Erzurum’da Belli Yerlere Bağlı Olarak Derlenmiş Efsaneler Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Şahin, C. Sipahioğlu, S. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık s. 478.
TDK Türkçe Sözlük (2009). Hzl.: Şükrü Haluk Akalın, Ankara: TDK Yayınları
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 PEARSON JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.