Mohammed Davud Han Dönemi (1973–1978): Devletin Yeniden Kuruluşu, Modernleşme Arayışı ve Afganistan’da Siyasal Dönüşüm
Özet Görüntüleme: 7
/ 
PDF İndirme: 1
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17768171Anahtar Kelimeler:
Afganistan, Mohammed Davud Han, Devlet İnşası, Merkezileştirme, Modernleşme, Kamu YönetimiÖzet
Bu makale, Afganistan’da 17 Temmuz 1973 darbesiyle başlayan Mohammed Davud Han dönemini modern devlet inşası, merkezileştirme politikaları ve kalkınmacı modernleşme perspektifinden incelemektedir. Zahir Şah döneminin son yıllarında belirginleşen kurumsal tıkanma, temsil krizi ve yönetim kapasitesindeki zayıflama ile 1964 Anayasası sonrasında ortaya çıkan parçalı parlamenter yapı ve ideolojik kutuplaşma, dönemin arka planını oluşturmaktadır. Bu bağlamda 1973 darbesinin iç ve dış dinamikleri, Davud Han’ın ordu ve bürokrasi içerisindeki konumu ve monarşinin meşruiyet kaybı analiz edilmektedir. Cumhuriyet yönetiminin kurulmasının ardından parlamentonun fiilen devre dışı kalması, taşra idaresinin merkezileştirilmesi, güvenlik bürokrasisinin yeniden düzenlenmesi ve planlama kurumlarının güçlendirilmesi ayrıntılandırılmaktadır. Ayrıca sanayileşme, altyapı yatırımları, kırsal kalkınma ve eğitim alanındaki politikalar üzerinden kalkınmacı devlet anlayışı tartışılmaktadır. Son olarak dış politika yönelimleri ile PDPA dönemi, mücahit yönetimleri, Taliban’ın ilk iktidarı ve 2001 sonrası devlet inşa süreçlerinde Davud Han döneminin kurumsal ve zihinsel mirası değerlendirilmekte; 1973–1978 arası dönemin Afganistan’ın modern siyasal gelişiminde kritik bir geçiş eşiği oluşturduğu ileri sürülmektedir.
Referanslar
Adamec, Ludwig W. Historical Dictionary of Afghanistan. 3. baskı. Lanham: Scarecrow Press, 2012.
Barfield, Thomas J. Afghanistan: A Cultural and Political History. Princeton: Princeton University Press, 2010.
Barfield, Thomas J. “Afghan State Formation and Collapse in Comparative Perspective.” Middle East Journal 68/1 (2014): 29–46.
Dorronsoro, Gilles. Revolution Unending: Afghanistan, 1979 to the Present. New York: Columbia University Press, 2005.
Dupree, Louis. Afghanistan. Princeton: Princeton University Press, 1980.
Emadi, Hafizullah. Politics of Development and Women in Afghanistan. Karachi: Royal Book Company, 2002.
Emadi, Hafizullah. Culture and Customs of Afghanistan. Westport: Greenwood, 2005.
Farhang, Mir Mohammad Sediq. Afghanistan dar Panj Qarn-e Akhir. Cilt 3. Peshawar: Eng. Ehsanullah Mayar, 1994.
Goodman, Jim. “Afghanistan: Military Occupation and Ethnocracy.” Journal of Political Science and Public Affairs 4 (2016).
Gregorian, Vartan. The Emergence of Modern Afghanistan: Politics of Reform and Modernization, 1880–1946. Stanford: Stanford University Press, 1969.
Human Rights Watch. Afghanistan: Blood-Stained Hands: Past Atrocities and Civilian Killings. New York: HRW, 2005.
Johnson, Thomas H. Taliban Narratives: The Use and Power of Stories in the Afghanistan Conflict. London: Hurst, 2017.
Kakar, M. Hassan. Government and Society in Afghanistan: The Reign of Amir ‘Abd al-Rahman Khan. Austin: University of Texas Press, 1979.
Kakar, M. Hassan. “The Fall of the Afghan Monarchy in 1973”, International Journal of Middle East Studies 9/2 (1978), s. 198.
Nojumi, Neamatollah. The Rise of the Taliban in Afghanistan: Mass Mobilization, Civil War, and the Future of the Region. New York: Palgrave Macmillan, 2002.
Rasanayagam, Angelo. Afghanistan: A Modern History – Monarchy, Despotism or Democracy? The Problems of Governance in the Muslim Tradition. London–New York: I.B. Tauris, 2003.
Rashid, Ahmed. Descent into Chaos: The U.S. and the Disaster in Pakistan, Afghanistan, and Central Asia. New York: Viking, 2008.
Roy, Olivier. Islam and Resistance in Afghanistan. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.
Rubin, Barnett R. The Fragmentation of Afghanistan: State Formation and Collapse in the International System. 2. baskı. New Haven–London: Yale University Press, 2002.
Rubin, Barnett R. “Saving Afghanistan.” Foreign Affairs 86/1 (2007): 57–78.
Rubinstein, Alvin Z. “Soviet–Afghan Relations 1963–1978.” Orbis 26/4 (1982): 865–895.
Ruttig, Thomas. “How It All Began: A Short Look at the Pre-1979 Origins of Afghanistan’s Conflicts.” Afghanistan Analysts Network, 2013.
Saikal, Amin. Modern Afghanistan: A History of Struggle and Survival. London–New York: I.B. Tauris, 2004.
Saikal, Amin; Maley, William (der.). The Afghan State: Legitimacy, Governance and Reform. Canberra Papers on Strategy and Defence, 2002.
Suhrke, Astri. “The ‘Post-Conflict’ Project in Afghanistan: A Clash of Agendas.” Third World Quarterly 28/7 (2007): 1291–1308.
Weinbaum, Marvin G. Pakistan and Afghanistan: Resistance and Reconstruction. Boulder: Westview Press, 1994.
Weinbaum, Marvin G. “Pakistan and Afghanistan: The Strategic Relationship.” Asian Survey 31/6 (1991): 496–511.
Yousafzai, Zafar Iqbal; Hussain, Munawar; Khalid, Munaza. “U.S. Role in Pak–Afghan Relations: 1973–1978.” Pakistan Journal of American Studies 39/1 (2021): 87–108.
Barfield, Thomas J. Afghanistan (ikinci baskı üzerine değerlendirmeler).
Saikal, Amin. “Modern Afghanistan: A History of Struggle and Survival” (çeşitli inceleme yazıları).
Rasanayagam, Angelo. Afghanistan: A Modern History (çeşitli baskılar ve değerlendirmeler).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 PEARSON JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
