AZERBAYCAN HALK OYUNLARININ KOREOGRAFİK KOMPOZİSYONDA UYGULANMASI

Özet

Giriş: M?qal? Az?rbaycan xalq r?qsl?rinin professional s?hn?d? t?c?ssümün? h?sr edilir. Xalq r?qsl?rinin s?hn? t?c?ssümünd? kompozisiya qanunlarının, s?hn? meyarlarının n?z?r? alınması ?sas ş?rtdir. Halk danslarının sahne yapısından bahsederken, bir takım önemli faktörlerin açıklığa kavuşturulması gerekir. Kompozisyon birkaç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler dans komdinasyonlarından oluşur. Bunun için dans, kompozisyonun böülml?rini sergileme, bağlayıcı, gelişme ve tamamlayıcı olarak ifade etmelidir. Gelişme: Halk oyunlarının sahne düzenlemesinde açı faktörü çok önemlidir. Koreograf, izleyicinin sanatçıyı tek bir yönden görebildiğini hesaba katmalıdır. Bu nedenle kompozisyonun yapımı sırasında bu gerçek göz ardı edilmemelidir. Azerbaycan halk oyunlarının lirik bestelerinden biri de “Uzundere” dansına dayanmaktadır. Dansın karakteri, lirik ve melodik ezgisi, onu gelin dansı olarak icra etmeyi mümkün kılar. “Uzundere” dansı solo danslardan biridir. Ancak düet performansları da gözlenmektedir. Unutulmamalıdır ki, bu dans sadece kadınlar tarafından değil erkekler tarafından da yapılır ve her performansın kendine özgü dans unsurları vardır. “Uzundere” dansının en yaygın ve profesyonel versiyonu bir kadın dansçının solo bestesidir. Analiz ettiğimiz danslardan biri de “Gaval dansı”. Bu müzik aletinin ulusal sanattaki yeri dansa da yansımıştır“Gaval” dansının müzikal içeriği iki farklı böülmden oluşuyor. Hem yavaş tempolu bir şarkı sözü hem de hızlı tempolu bir bölümü içerir. Bu bölümler dans sırasında değişiyor. Bileşimin yapısal özelliklerine bağlı olarak bu sıra birkaç kez tekrar edilebilir. Dansın koreografik içeriği hem solo hem de kolektif ifade olarak korunmuştur. Sonuç: analiz ve araştırmalarımıza dayanarak, modern dans sanatının temel özellikleri aşağıdaki hükümlerle karakterize edilebilir. Porfesyonel dans gurplarının kurulması ve başarılı çalışmaları neticesinde milli dansların gelişimi yeni bir aşamaya gelmiş ve bu süreç hem halk oyunları hem de bestecinin müziğine dayalı kompozisyonlara yansımıştır. Halk danslarının sahne düzenlemesi kriterlerini, dünya klasik gelenekleri ile Azerbaycan gelenekleri ile Azerbaycan koreografisi ve ulusal dans geleneklerinin profesyonel sentezine dayandırmıştır.