Türklerin İslamiyet’i Kabulünden Sonra Arap Dilinin Türk Diline Tesiri


Özet Görüntüleme: 922 / PDF İndirme: 167

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10045327

Anahtar Kelimeler:

Arap Dili ve Belagatı, Diller Arası Etkileşim, Arapça, Türkçe, Tesir

Özet

Bu makalede Türklerin İslam dinine girdikten sonra dil bakımından Arapçadan ne derecede etkilendiği asırlara göre incelenmiştir. Türkler Müslüman olduktan sonra 11 ve 12. asırda yazılan geçiş dönemi eserlerinde Arapçanın Türk diline yavaş yavaş nüfuz ettiği görülür. 13. asır Selçuklular Döneminde şiirde Fars modeli esas alınıp aruz ölçüsü daha çok tercih edildiğinden Arapça ve Farsçadan çok fazla etkilenme göze çarpmaktadır. Osmanlı Döneminde ise 14. asırdan 15. asrın ilk yarısına kadar Osmanlı beyleri Arapça ve Farsça gibi yabancı dillere çok fazla hâkim olmadığından edebiyat dili olarak Türkçe daha çok revaç bulmuştur. 15. asrın ikinci yarısından itibaren Tanzimat Fermanı’nın ilanına kadar ise zamanın konjonktürel yapısı göz önünde bulundurularak ve aruz ölçüsüyle daha uyumlu olması sebebiyle Arap dili, Türk diline ciddi manada etki etmiş ve bu dönemde Arapçadan Türkçeye birçok sözcük geçmiştir. Tanzimat’ın ilanından sonra ise 18. yüzyılda büyük yankı bulan mahallileşme akımının da etkisiyle Arap dilinin Türk diline etkisi giderek azalmaya başlamıştır.

Referanslar

Akkuş, M. “Arap ve Türk Edebiyatında Dini Edebiyatın Müşterekleri”. İslâmî Türk Edebiyatı Sempozyumu. 271-280. İstanbul: Sütun Yayınları, 2012.

Akpınar, T. Türk Tarihinde İslamiyet. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.

Aksan, D. Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin Yayınevi, 2004.

Akün, Ö. F. “Divan Edebiyatı”. 9/389-427. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.

Aytaç, B. Arap Lehçelerindeki Türkçe Kelimeler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1994.

Banarlı, N. S. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi 1. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1983.

Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi 2. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1983.

Başçetin, M. Y. “İslamiyet’in Türk Şiirine Tesiri”. Uluslarası Türk-Arap Müşterek Değerler ve Kültürel Etkileşim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 332-348. Amman: Yunus Emre Enstitüsü, 2014.

Çağatay, N. “Mevlana’nın Yazı Dili Niçin Farsça’dır”. Belleten 47/185 (1983).

Değirmençay, V. “Sultan Veled”. 521-522. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.

Dursunoğlu, H. “Türkiye Türkçesindeki Arapça Sözcükler ve Bu Sözcüklerdeki Ses Olayları”. Turkish Studies 9/9 (2014), 145-155.

Ercilasun, A. B. Dilde Birlik Makaleleri. İstanbul: Cönk Yayınları, 1984.

Hammer, J. V. Büyük Osmanlı Tarihi. çev. Mehmed Atâ Bey. İstanbul: Üçdal Neşriyat, ts.

İbni Bibi, Nasırüddin Hüseyin. Ahbar-ı Selaçıka-ı Rum bihî İnzimamı Selçukname-i İbni Bibi. Merkezi Tahkikat Rayane-i İsfehan, ts.

İbni Bibi, Nasırüddin Hüseyin. Anadolu Selçuki Devleti Tarihi. çev. M. Nuri Gençosman. Ankara: Uzluk Basımevi, 1941.

İbnü’l-Esir, İzzeddin. el-Kâmil fi’t-Tarih. Beyrut: Darü’l-Kitabi’l-Arabi, 1997.

İnan, A. Makaleler ve İncelemeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1991.

İsen, M. Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, Genişletilmiş 5.baskı : Ekim 2009.

Karaağaç, G. Türkçenin Dünya Dillerine Etkisi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.

Köprülü, M. F. “Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirlerinden Edirneli Nazmi”. Hayat Mecmuası 107 (1928), 42-44.

Köprülü, M. F. Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar. İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1934.

Köprülü, M. F.. Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1980.

Köprülü, M. F.. Türk Tarih-i Dinîsi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.

Kurgan, Ş. “Divan-ı Lügati’t-Türk Üzerine”. Türk Dili Dergisi 27 (1972).

Lewis, B. İstanbul ve Osmanlı Uygarlığı. çev. Nihal Önol. İstanbul: Varlık Yayınevi, 1975.

Mengi, M. Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 11. Basım, 2005.

Mermer, A vd. Eski Türk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 2018.

Öngören, R. “Mevlana Celaleddan Rumi”. 29/441-448. Ankara: TDV Yayınları, 2004.

Özaydın, A. “Türk”. C. 41. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.

Özbek, N. - Hacıbekiroğlu, A. “Irak Arapçasına Geçen ve Anlam Kaymasına Uğrayan Bazı Türkçe Kelimeler”. Journal of Analytic Divinity 4/1 (Haziran 2020), 167-182.

Özkan, M. “Edirneli Nazmi ve Türk-i Basit Hareketi”. İlmi Araştırmalar 5 (1997), 232-246.

Özkan, M. “Klasik Edebiyat Döneminde Dil Sorunu”. Prof. Dr. Abdülkadir Karahan’a Armağan Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu. Şanlıurfa: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2006.

Sevük, İ. H. Dil Davası. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1949.

Timurtaş, F. K. Tarih İçinde Türk Edebiyatı. İstanbul: Kapı Yayınları, 2012.

Turan, O. Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkuresi Tarihi. İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu, 1969.

Turan, Ş. Türk Kültür Tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi, 7., 2014.

Yazıcı, N. İlk Türk-İslam Devletleri Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1992.

Yıldırım, A Arap Edebiyatının Türk Edebiyatına Etkisi ve Müşterek Edebi Sanatlar. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.

Yıldız, Hakkı Dursun. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. İstanbul: Çağ Yayınları, 1992.

Yıldız, Hakkı Dursun. İslamiyet ve Türkler. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, 2011.

Yılmaz, Ali vd. Türk-İslam Edebiyatı El Kitabı. ed. Ali Yılmaz. Ankara: Grafiker Yayınları, 2021.

İndir

Yayınlanmış

2023-09-21

Nasıl Atıf Yapılır

YILDIRIM , A., & HACİBEKİROĞLU, A. (2023). Türklerin İslamiyet’i Kabulünden Sonra Arap Dilinin Türk Diline Tesiri. PEARSON JOURNAL, 8(25), 717–732. https://doi.org/10.5281/zenodo.10045327

Sayı

Bölüm

Makaleler